Basisidee
Nondualiteit verwijst er simpelweg naar dat de kern van de realiteit niet twee is, niet afgescheiden. Wat het wel is, is daarmee fundamenteel onweetbaar (om iets volledig te kennen moet je erbuiten kunnen staan). Daar komen we niet veel verder mee. Laten we daarom eerst kijken wat dualiteit is.
Dualiteit
Het nonduale lijkt zich op te splitsen in dualiteit. In subject en object, in waarnemen en dat wat wordt waargenomen. Bewustzijn en de inhoud van bewustzijn. En al die dingen die worden waargenomen lijken ook nog eens los te staan van elkaar. Er is een jij en een ik en allerlei verschijningen zoals fysieke objecten, emoties, gedachten enzovoort.
Niet Duaal
Volgens nondualiteit is de realiteit niet werkelijk duaal dus. Het is één verschijning. Bewustzijn en de inhoud van bewustzijn verschijnen als één geheel.
Je zou het Energie kunnen noemen die verschijnt als ruimte en tijd. Niets dat verschijnt als alles. Het absolute dat verschijnt als het relatieve. Het zinloze dat verschijnt als zin. Het doelloze dat verschijnt als doelen. Heelheid dat verschijnt als afgescheidenheid.
Het ‘ik’
Het Nonduale verschijnt ook als het idee van een ‘ik’. Het ‘ik’ denkt dat het los staat van het geheel en voelt vrijwel altijd een vorm van gemis. Het ik is veel tijd bezig met zich heler te voelen door van alles aan zichzelf toe te voegen, zoals geld, erkenning, liefde, macht, kennis, bewustzijn, verlichting, etc. Wat hooguit kort werkt en dan start het zoeken naar heelheid weer opnieuw. Het ‘ik’ IS namelijk het gevoel van gemis.
En zelfs van het ‘ik’ af proberen te komen werkt niet. Dat is weer een volgende hopeloze zoektocht: de illusie wil van de illusie af!
This is not happening TO us but it is happening AS us – Leo Hartong
Einde van het zoeken?
Wat kan gebeuren is dat dat ineens doorzien wordt. Het wordt helder dat het ‘ik’ zelf al is wat het zoekt. Alles blijkt het nonduale te zijn hoe het zich ook vertoont. Dus zoeken naar Heelheid is ineens zinloos geworden.
Heelheid die verstoppertje speelt met zichzelf
En als het zoeken wegvalt, wat dan? Paradoxaal genoeg is zowel het zoeken als het wegvallen van het zoeken wederom het Nonduale dat verschijnt als een van beide. Het is Heelheid die verstoppertje speelt met zichzelf. Het is zichzelf nooit echt kwijt en vind zichzelf nooit echt terug.
Je kunt er niet van ontsnappen, je kunt er niet dichterbij komen. Alles is het.
Teleurstelling of opluchting?
Nondualiteit brengt je dus nergens. Dat is het hele punt. Je hoeft nergens te komen. Je hoeft niks te doorzien. Er is geen ‘betere staat’ of ‘eindpunt’. Alles is al Heel, zelfs als het verschijnt als een ‘ik’ die denkt dat het nog niet Heel is en probeert Heelheid te bereiken.
Meer om te lezen/luisteren/bekijken?
Een prachtige start in nondualiteit is dit gratis boekje van Nathan Gill (13 pagina’s). Glashelder verwoord.
Richard Sylvester heeft een aantal mooie introductiefilmpjes op Youtube. Hier episode 1.
Ook de theoretische natuurkunde begint te ontdekken dat de wereld niet afgescheiden is. Nima Arkani Hamed heeft een interessant college over het einde van de ruimtetijd. Carlo Rovelli heeft onder andere het boek The Order of Time geschreven en dit samenvattende filmpje gemaakt waarin hij uitlegt dat de wereld niet is wat we denken dat het is.
Andere interessante sprekers over nondualiteit zijn o.a. Tony Parsons, Andreas Müller en Jim Newman.